Ostatnio często po głowie chodzi mi pytanie: jak zmotywować siebie do pracy twórczej? Bo jest ona niczym niepewna sinusoida, która po wytwornym skoku wzwyż tak samo szybko opada niczym płochliwy nastrój w deszczową pogodę. Czy jest możliwość zapanowania nad weną, nad tym co wszyscy artyści i rzemieślnicy nazywają górnolotnie natchnieniem?
W świecie artystów
Jeżeli coś tworzysz, cokolwiek- nie ważne czy malujesz, tworzysz grafikę komputerową, miksujesz muzykę, piszesz wiersze, komponujesz zestawy ubraniowe, wiesz o czym mówię. Aby móc się oddać tworzeniu bez reszty musimy to czuć, to coś, co nazwiesz „flow”, pasją, natchnieniem, porywem serca, weną. W przeciwieństwie do etatowców i osób, które nie mają twórczych ciągot skazani jesteśmy na łaskę i niełaskę mocy twórczej- tego czegoś, skąd czerpiemy pomysły i materializujemy je w zgrabnych słowach, obrazach czy dźwiękach.
Jako osoba chcąca wykorzystać pełnię czasu -tu i teraz- nie godzę się na pojedyncze zrywy, które owszem są fantastycznym zastrzykiem życiodajnej twórczej krwi, lecz źle pompowana powoduje w rezultacie powolną śmierć komórek w artystycznym sercu. A taki na przykład Martin Eden Jacka Londona tworzył zawsze, niezależnie od weny, uczuć i sił. Może to jest sposób na twórczość i sztukę?
Martin Eden
O Martinie Edenie usłyszałam po raz pierwszy w audiobooku traktującym o technikach sprawnego blogowania. Potem kilka kolejnych lecz całkiem przypadkowych osób napomknęło, że to była książka ich życia; lektura odmieniająca sposób patrzenia na świat. I oto kilka dni później przechodząc obok gdańskiej biblioteki publicznej zauważyłam wystawiony karton ze starymi (żeby nie powiedzieć zrujnowanymi) książkami, które można było zabrać do domu.. Między pakietem poradników kulinarnych i przewodników podróżniczych, czekał on- poturbowany, posklejany i pachnący starocią Martin Eden, polskie wydanie z 1954 roku. Jak mogłabym go zostawić?
Książka czekała bezpiecznie na półce przez ponad rok.
I doczekała się.
Najpierw opornie zgłębiałam tajniki archaicznego stylu języka z początków XX wieku (Martin Eden został pierwotnie wydany w 1909 roku), po dwudziestu stronach zatopiłam się w lekturze bez reszty i śmiało mogę przyznać, że w dzisiejszych czasach wyznajemy niewłaściwe wartości i wierzymy w nieodpowiednie autorytety.
Martin Eden powinien być idolem dzisiejszej młodzieży, stał się nim dla mnie. Nie poprzez wyznawaną przez niego filozofię Spencera, nie poprzez nadmierny indywidualizm lecz poprzez upór w dążeniu do upragnionego celu. Oto portret człowieka, który postanowił zostać pisarzem- mimo klasy robotniczej, z której pochodził, mimo braku wszelkiego wykształcenia i niesprzyjających warunków. Postawił wszystko na jedną kartę- pisał dzień i noc, czytał, poznawał świat z kart książek, spisywał własne wizje, dopracowywał detale i w tym nieustająco trudnym szlifie stał się mistrzem wyprzedzającym własną epokę.
Smutne czasy wygody
Cóż natchnienie, cóż talent i wena! To ledwie iskierki które gasną po chwilowym świetle. I choć Martinem kierowała wyidealizowana miłość do kobiety z wyższych sfer, to w naszym przypadku motywacji może być tyle, ile jest ludzkich charakterów a wszystkie będą właściwe. Martin Eden jest zlepkiem luźnych wątków autobiograficznych. Jack London, był prostym człowiekiem wywodzącym się z klasy robotniczej posiadającym na początku swej drogi ledwie podstawowe wykształcenie. Do kariery pisarza doszedł sam poprzez głęboką świadomość tego, gdzie jest obecnie a gdzie chce być w przyszłości. Sam, niczym swój bohater- Martin Eden- pracował dzień i noc, często nie mając niczego w żołądku od kilku dni, by tylko stworzyć arcydzieło. Gdzie się podziali tacy ludzie? Gdzie są prawdziwie wielkie jednostki, na których moglibyśmy się wzorować?
Bo czyż nie jest tak, że gaśniemy zbyt szybko, poddajemy się łatwo, opuszczając strefę trudów i dyskomfortu, by rozsiąść się w wygodnym fotelu przed laptopem, tępo patrząc w kolejne piękne zdjęcia równie pięknych dalekich znajomych na Facebooku?
Skąd się wzięło w nas lenistwo? Czy to znak naszych czasów? Przyzwyczajamy się do tego, że wszystko jest łatwe i proste. Obiad na wynos gotowy w pięć minut, magisterka kupiona za tysiaka, przelew bankowy express. Od urodzenia mamy wszystko podane na tacy i choć to nie nasza prywatna taca, chętnie się nią zadowalamy poświęcając cenny czas na pseudożycie w cyberprzestrzeni. Nie ma w nas determinacji, tego pierwotnego zewu porywającego na wojnę z całym zakłamanym światem. Buntownicy i idealiści wyginęli; pojedyncze przypadki to za mało by zmienić świat. Tu trzeba zacząć od zmiany siebie. Wyplenić z umysłu lenistwo i stworzyć siebie na nowo. Aktywnego człowieka działającego w zgodzie z mentalnym rytmem serca, niezależnie co nim jest. Czy jest tworzenie, czy kochanie czy powrót do pierwotnych korzeni i instynktów.
W świecie pozbawionym autorytetów pozostaje szukać ich między kartkami kolejnych książek. Czerpać z pomysłów autorów i stworzonych przez nich bohaterów, odkrywać z nimi nowe lądy, wzorować się na zachowaniach, ktore dawno już przeszły do lamusa. Motywacji do własnej pracy szukałam wszędzie- w poradnikach, w filmach o samorozwoju, na coachingach czy po prostu radząc się doświadczonych znajomych. Prawdziwą motywację odnalazłam jednak całkowicie za darmo- między kolejnymi akapitami powieści Jacka Londona. Któż by pomyślał…
Zdjęcie: Jack London / www.lettersofnote.com